Xin lưu ý rằng nhiều gói thầu không công bố dự toán (trên cả báo đấu thầu và hệ thống mạng mua sắm công), nhà thầu cũng rất khó tìm được giá gói thầu (đặc biệt điều này là không thể nếu bạn tra cứu trên mạng báo thầu), hiện chỉ có DauThau.INFO tra được giá gói thầu của bất kỳ gói thầu nào trên hệ thống nếu nhà thầu sử dụng gói phần mềm VIP1 hoặc VIP2 của chúng tôi. Chi tiết về tính năng này, độc giả và nhà thầu có thể xem video tại đây.
Sự khác nhau giữa giá gói thầu và dự toán gói thầu
Giá gói thầu (bằng tiền) được phê duyệt trong kế hoạch đấu thầu, là mức ngân sách tối đa mà Chủ đầu tư quyết định cho gói thầu và cũng chính là cơ sở để làm mục tiêu phê duyệt trúng thầu (khi giá đề nghị trúng thầu không vượt giá gói thầu được phê duyệt), giá ký hợp đồng thì không thể vượt quá giá trúng thầu. Có thể hiểu đơn giản đó là giới hạn của ngân sách mà Chủ đầu tư bỏ ra để trả cho gói thầu, trong trường hợp cần phải thay đổi thì sẽ ảnh hưởng đến cơ cấu chung của dự án và thủ tục sẽ tương đối phức tạp. Tổng mức đầu tư xây dựng, dự toán xây dựng của dự án, dự toán xây dựng công trình, dự toán gói thầu xây dựng được phê duyệt là cột mốc để xác định giá gói thầu có hợp lý không. Đối với những dự án không phức tạp thì khi xây dựng kế hoạch đấu thầu được xác định luôn bằng dự toán gói thầu và không cần lập dự toán gói thầu ở các bước sau nữa.
Dự toán của gói thầu được tạo nên từ việc xác định theo từng gói thầu, phù hợp với kế hoạch lựa chọn nhà thầu, trước khi tổ chức lựa chọn nhà thầu thì cần thực hiện dự toán xây dựng công trình đã được phê duyệt. Chính vì vậy đối với những dự án lớn, thời gian thực hiện sẽ dài hơn và dự toán gói thầu sẽ chính xác hơn và được thay thế giá gói thầu theo xử lý tình huống tại Khoản 2 Điều 117 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP:
"2. Trường hợp dự toán được phê duyệt của gói thầu cao hơn hoặc thấp hơn giá gói thầu ghi trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã duyệt thì dự toán đó sẽ thay thế giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu theo nguyên tắc sau đây:
a) Trường hợp dự toán được duyệt cao hơn giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu nhưng bảo đảm giá trị cao hơn đó không làm vượt tổng mức đầu tư của dự án, dự toán mua sắm được duyệt thì không phải điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Trường hợp giá trị cao hơn đó làm vượt tổng mức đầu tư của dự án, dự toán mua sắm được duyệt thì phải điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu; nếu hình thức lựa chọn nhà thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã duyệt không còn phù hợp thì phải điều chỉnh hình thức lựa chọn nhà thầu;
b) Trường hợp dự toán được duyệt thấp hơn giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu mà không làm thay đổi hình thức lựa chọn nhà thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã duyệt thì không phải điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu; trường hợp cần điều chỉnh hình thức lựa chọn nhà thầu cho phù hợp với giá trị mới của gói thầu theo dự toán được duyệt thì phải tiến hành điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu."
Tại sao cần lưu ý giá gói thầu và dự toán gói thầu?
Khi tham gia nhà thầu cần lưu ý cả gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu và dự toán gói thầu đều được duyệt. Trong những tình huống dự toán gói thầu được duyệt thấp hơn giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu thì khi bỏ thầu, nhà thầu cần bỏ giá cao hơn thì không đủ điều kiện xem xét trúng thầu. Trong tình huống dự toán gói thầu được duyệt cao hơn thì ta có thể bỏ giá dự thầu cao hơn giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Lúc đó cần lưu ý nên để thấp hơn dự toán gói thầu được duyệt để không vướng vào tình huống bị kết luận là vượt giá gói thầu.
Như chúng ta đã biết, việc công khai giá gói thầu theo Luật Đấu thầu 2013 là bắt buộc, cụ thể tại Điểm a) Khoản 1 Điều 8 Luật Đấu thầu 2013:
“1. Các thông tin phải được đăng tải trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Báo đấu thầu bao gồm:
a) KẾ HOẠCH LỰA CHỌN NHÀ THẦU, NHÀ ĐẦU TƯ;...”
Tại Điều 35 Luật Đấu thầu 2013 quy định về nội dung kế hoạch lựa chọn nhà thầu:
Nội dung kế hoạch lựa chọn nhà thầu đối với từng gói thầu bao gồm:
4. Hình thức và phương thức lựa chọn nhà thầu:
5. Thời gian bắt đầu tổ chức lựa chọn nhà thầu:
7. Thời gian thực hiện hợp đồng:
Về thời điểm đăng tải theo điểm c) khoản 1 Điều 8 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP quy định:
“c) Đối với thông tin tại các ĐIỂM a, d, đ, g và h khoản 1 điều 8 của Luật Đấu thầu, các tổ chức chịu trách nhiệm đăng tải thông tin phải bảo đảm thời điểm tự đăng tin KHÔNG MUỘN HƠN 7 NGÀY làm việc, kể từ ngày văn bản được phát hành”
Qua đó ta thấy rất rõ giá gói thầu phải được công khai trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Tuy nhiên, chính các quy định của pháp luật về đấu thầu và luật có liên quan lại làm vấn đề phức tạp hơn đó chính là dự toán gói thầu vì theo khoản d) Điều 42 Luật Đấu thầu 2013 nêu rằng: "Trường hợp dự toán của gói thầu được phê duyệt thấp hơn hoặc cao hơn giá gói thầu được phê duyệt thì dự toán này sẽ thay thế giá gói thầu để làm cơ sở xét duyệt trúng thầu" và khoản 2 Điều 117 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP như trích dẫn ở trên.
Thường sẽ có một khoảng thời gian dài hay ngắn tùy thuộc vào quy mô, tính chất, tiến độ thực hiện dự án, và giữa thời điểm đăng tải Kế hoạch lựa chọn nhà thầu đến khi tổ chức thông báo mời thầu một gói thầu. Các gói thầu xây lắp thương có dự toán sau cùng, sau khi chủ đầu tư đã phê duyệt dự toán xây dựng và dự toán gói thầu sẽ được cập nhật trước thời gian đóng thầu 28 ngày theo quy định. Vì vậy các gói thầu thường có giá biến động từ khi lập kế hoạch đấu thầu cho đến khi thông báo mời thầu.
Giá gói thầu không không rõ ràng:
Vấn đề bắt đầu nảy sinh khi chúng tôi đăng Thông báo mời thầu trên hệ thống đấu thầu, tại quá trình đăng này, có mục Giá gói thầu bắt buộc phải nhập, nhưng ở mục này hệ thống thường lấy dữ liệu mặc định từ Kế hoạch lựa chọn nhà thầu, thì nếu bên đăng tin “lười” hoặc “cố tình” không muốn đăng dự toán gói thầu được duyệt thì mặc nhiên để dự toán thầu, gói trong Kế hoạch lựa chọn nhà thầu trước đó. Xem tranh:
Điều đáng nói ở đây là việc tự ý đính kèm dự toán gói thầu và vi phạm quy định về đăng tải thông tin trong đấu thầu liên quan đến dự toán gói thầu theo Điều 24 Nghị định số 50/2016/NĐ-CP cũng không có hình thức xử lý khi bên đăng cố tình không đăng khi dự toán gói thầu khác với giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu (tức là đã làm sai lệch giá gói thầu.
Các nhà thầu phải thận trọng với giá gói thầu đã công bố Thông thường, sự chênh lệch giữa dự toán và giá gói thầu chỉ xảy ra nhiều nhất ở các gói thầu xây lắp, đối với các gói thầu khác thường ít biến động so với giá gói thầu đã công bố trong kế hoạch. lựa chọn nhà thầu, chỉ trong trường hợp vì lý do nào đó (thường là dự án kéo dài hơn tiến độ, dẫn đến trượt giá) cần điều chỉnh thì giá gói thầu mới có xu hướng điều chỉnh tăng. tăng thêm nguồn tự dự phòng của dự án so với giá gói thầu đã công bố trong Kế hoạch lựa chọn nhà thầu trước đó. Tuy nhiên, điều này cũng không xảy ra, vì thông thường các trường hợp này phải được điều chỉnh Kế hoạch đấu thầu do có khả năng ảnh hưởng đến cơ cấu tổng mức đầu tư dự án.
Vì vậy, đối với gói thầu xây lắp, ngay khi phát hiện thông tin công bố là dự toán, cần kiểm tra, đối chiếu kỹ với giá gói thầu của gói thầu đó trong Kế hoạch lựa chọn nhà thầu. các hồ sơ dự thầu đã đăng trước đây, nếu khác nhau thì ước tính giá thầu đã công bố thường đúng, nhưng nếu trùng nhau thì cần xem xét kỹ, sau đó có thể xem thêm từ thời điểm Kế hoạch lựa chọn nhà thầu được công bố và Thông báo mời thầu là gần nhau hoặc xa nhau để góp ý thêm và so sánh với dự toán đang đấu thầu.
